کمتر واژه‌ای به سان واژگان قدرت و تهدید در ادبیات علم سیاست یافت می‌شود که بدین گونه فراگیر باشد. در بدو امر، بداهت نهفته در این واژگان آنها را از تأمل اساسی بی‌نیاز می‌نمایاند. طعم فریبناک قدرت در همه اعصار زندگی بشر این گونه جلوه داشته است. متون دینی و مقدس، این کلمه را آیتی از شأن و عظمت و جلال خداوند و در خصوص انسان در شمار مناقب نهایی منتسب به آفریدگار جهان برشمرده‌اند؛ برتراند راسل نیز سرانجام به این اندیشه رسید که قدرت همراه با عظمت، برترین آرزوی نوع بشر و بزرگ‌ترین پاداش او بوده و هست. در بیشتر گفت‌و‌گوها عنصر قدرت و تهدید محور اصلی بحث را تشکیل می‌دهد. صفحات مطبوعات سیاسی نیز آکنده از مقالات و متونی است که در حکایت کشاکش قدرت ابنای بشر قلم‌فرسایی کرده‌اند.

نویسنده: علی‌محمد نائینی

چکیده

سپاه پاسداران به مثابة بخشی از هویت انقلاب اسلامی برای پاسداری و دفاع همه‌جانبه از اهداف، دستاوردها و عناصر اصلی تشکیل‌دهنده انقلاب از جایگاهی ویژه برخوردار است. این نهاد مقدس با تدبیر هوشمندانة حضرت امام رضوان‌الله علیه، بنیانگذار جمهوری اسلامی تشکیل و با مشی دینی، انقلابی و مردمی وارد صحنه‌های مختلف دفاع از انقلاب اسلامی شد. از این‌رو، سپاه پاسداران از رسالت و ساختاری منعطف، فراگیر، با گسترة عملیاتی وسیع و همه‌جانبه برای پاسداری و نگهبانی از عناصر و وجوه اصلی تشکیل‌دهندة انقلاب اسلامی برخوردار است. بر این اساس، سپاه مأموریت و گستره عملیاتی خود را با توجه به تحول در رویکردها و طرح‌های دشمن، تغییر شرایط محیطی و تهدیدات پیش روی جمهوری اسلامی، تبیین نموده است. تحول در بُعد نگرشی و رفتاری در صحنه جامعه، تهاجم گستردة فرهنگی- سیاسی دشمنان در قلمرو مبانی دینی، فکری و الگوهای رفتاری جامعه، رسالت و مأموریت‌های مقابله با تهدیدات نرم دشمن را در شرایط کنونی توسط سپاه، در سطح کشور و جامعه جدی‌تر نموده است. بررسی مبانی مأموریت سپاه در مقابله با تهدیدات نرم و ابعاد آن، می‌تواند در دستیابی به رویکردی مشترک نسبت به مأموریت یاد شده مفید باشد. در این مقاله تلاش شده مبانی مأموریت مقابله با تهدیدات نرم به ویژه تهدیدات فرهنگی در سپاه، با بهره‌گیری از تدابير و بیانات حضرت امام خميني(ره) و مقام معظم رهبري (مدظله العالی)، قانون اساسی جمهوری اسلامی، چشم‌انداز و مأموریت‌های مصوب سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و دکترين جنگ نرم دشمن، مورد بررسی قرار گیرد.
واژگان کلیدی: سپاه پاسداران، تهدیدات نرم، امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری (مدظله العالی).

نویسنده: دکتر محمدحسین الیاسی

چکیده

در این مطالعه برای شناسایی دامنة تأثیر تهدیدات نرم رسانه‌ای غرب بر ایجاد و بسط بحران‌های قومی در ایران، از روش"فراتحلیل" (متاآنالیز) استفاده شد. برای این منظور از بین پژوهش‌های صورت گرفته پیرامون موضوع یاد شده، پنج پژوهش، که هر یک از آنها تهدیدات نرم را بر روی یکی از پنج قوم اصلی ایران (کُرد، آذری، لر، بلوچ و عرب) بررسی نموده بود، انتخاب شدند. آنگاه با استفاده از یافته‌های آن پنج پژوهش، تأثیر تهدیدات نرم رسانه‌ای غرب (عملیات روانی رسانه‌های فارسی‌زبان) بر گرایش‌ها، نگرش‌ها، ترجیحات و ویژگی‌های آن پنج قوم، مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌های حاصل آشکار ساخت که بین تهدیدات نرم رسانه‌ای غرب و ویژگی‌ها و گرایش‌هایی نظیر اعتماد، واگرایی، آستانة تحمل، مشارکت‌جویی، آمادگی برای مقابله با تهدیدات و آمادگی برای انجام کنش‌های اعتراض‌آمیز در هر یک از پنج قوم، رابطه معناداری وجود دارد.
واژگان کلیدی: تهدید نرم، اعتماد، مشارکت، آستانه تحمل، آمادگی مقابله با تهدید.

نویسنده: حجت‌اله مرادی

چکیده

فایدة آگاهی از این مسئله که امریکا چگونه اطلاعاتش را پردازش و از قدرتش بهره‌برداری می‌کند در ارزیابی این مسئله نهفته است که سیاست‌گذاران ایالات متحده چه درک و فهمی از ارتباط نظام‌ها در محیط نوین راهبردی دارند. پیچیدگی این محیط جدید به خاطر وابستگی متقابل رو به رشدی است که از جهانی شدن و انفجار فناوری اطلاعات ناشی می‌شود. رویداد یاد شده هر چند تنها عامل منحصر به فرد این محیط متغیر به شمار نمی‌آید اما تأثیری عمیق بر چگونگی بهره‌برداری امریکا از نفوذش در شکل‌دهی به جامعة بین‌المللی داشته، موقعیت این کشور و متحدانش را تضمین کرده، سبب افزایش قدرت اقتصادی آنها می‌شود. با وجود این، امریکا در دستیابی به این هدف با محیط بین‌المللی مواجه است که به نحو روزافزون پیوسته‌تر، پیچیده‌تر و چندبعدی‌تر می‌شود. بنابراین، اگر سیاست‌گذاران امریکا یک راهبرد کلان تک‌بعدی همانند دوران بوش را در پیش گیرند احتمال دوام آن راهبرد کاهش یافته، می‌تواند به هزینه‌کرد بی‌دلیل منابع منجر شود. این مقاله دو هدف را پیش رو دارد: هدف نخست؛ بحث و بررسی این مسئله است که چگونه پویش در حال تغییر مرتبط با جهانی شدن و فناوری اطلاعات کاربرد قدرت را در محیط بین‌المللی پیچیده می‌کند. هدف دوم، بررسی راهبرد قدرت سخت و نرم امریکا در مواجهه با محیط جدید بین‌المللی است. همچنین راه‌کارهایی را  برای مقابله با تهدیدات امریکا در این محیط به جمهوری اسلامی ایران ارائه می‌دهد.
واژگان کلیدی: قدرت نرم، قدرت سخت، امریکا، جهانی شدن، فناوری اطلاعات.

نویسنده: دكتر يدا... محمدي

چکیده

شکل‌گیری قدرت نرم در انقلاب اسلامی از ابعاد و زوایای مختلف قابل بحث و بررسی است. اینکه چگونه امام به عنوان پیرمردی یکه و تنها و در تبعید توانستند با بسیج سیاسی فراگیر و فراطبقاتی، آن هم در جامعه‌ای که روح تفرد و فردگرایی منفی حکمفرما بود چنان قدرتی را ایجاد کنند که به طور هم‌زمان بساط نظام سلطنتی2500 ساله شاهنشاهی را در هم نوردیده، به سلطه همه‌جانبه و فراگیر امریکا در این کشور خاتمه دهد از جهات مختلف قابل تأمل است. بسیاری از اندیشمندان و صاحب‌نظران انقلابات اجتماعی در مورد ابعاد مختلف انقلاب اسلامی و سرعت حرکت چنین پدیده‌ای در شگفتند که در مدتی اندک توانست به سلطه‌گری‌های امریکا در ایران پایان داده، قوی‌ترین رژیم خاورمیانه را ساقط نماید. این مسئله، به یقین حاکی از قدرت بسیج‌کنندگی امام خمینی(ره) بوده است. در واقع، قدرت نرم، ابعاد و ماهیت انقلاب اسلامی و آموزه‌های دینی آن با گسترة انسان‌شناسانه، هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه از ابعاد قدرت نرم مورد نظر ژوزف نای و دیگر اندیشمندان غربی متفاوت است. امام خمینی(ره) با اتکال به خدا، اعتماد به نفس و اعتقاد به مردم در طی یک دهه و نیم مبارزة رسمی خود به حاکمیت استبداد داخلی و استعمار خارجی در ایران پایان دادند. ایشان با ارتباط مستمر و آگاهی‌بخش خود با توده مردم – حتی در دوران تبعید – مشروعیت‌زدایی از رژیم سلطنتی و امریکا، بهره‌گیری از اسطوره‌های صبر و مقاومت و جهاد و شهادت همچون حضرت امیر(ع) و سیدالشهداء، احیاء روح جهاد و شهادت، پی‌ریزی روح تکلیف‌گرایی، حمایت از محرومین و مظلومین و... با ایجاد انقلاب درونی و معنوی در توده‌های متفرد و پراکنده، انقلابی تاریخ‌ساز و تمدن‌آفرین را رقم زدند؛ انقلابی که پشتوانه آن قدرت نرم مبتنی بر آموزه‌های دینی و نه از نوع اقناع و اغوای مورد نظر ژوزف نای بود. این مقاله ابعاد مختلف جوشش قدرت نرم را از دیدگاه امام خمینی(ره) مورد بررسی قرار داده است.
واژگان کلیدی: امام خمینی(ره)، انقلاب اسلامی، قدرت نرم، منابع قدرت نرم.

نویسنده: گروه تحقیق و پژوهش فصلنامه عملیات روانی

چکیده

امروزه قدرت نرم یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار در سیاست خارجی کشورها به شمار می‌آید و با سرمایه‌گذاری چشمگیری از سوی دولت‌ها برای ارائه تصویری مطلوب از خود همراه است. همة کشورها تمایل دارند که دیگران نگاهی مثبت به آنها داشته باشند، بنابراین می‌کوشند این تصویر مثبت را تقویت و از شکل‌گیری تصورات منفی جلوگیری کنند. در خصوص تهدید سخت و نرم برداشتی واحد وجود ندارد. برخی تهدیدات نرم را تهدیداتی غیرنظامی مانند محیط‌زیست، جرایم، فساد و .... دانسته‌اند و در نهایت ابزار و شیوه سخت را با هدف سخت و برعکس، ابزار و شیوه نرم را با هدف نرم متناسب می‌دانند. هدف این مقاله، بررسی مفهوم قدرت سخت و نرم در محیط ملی جمهوری اسلامی ایران است تا رهیافت‌ها و دیدگاه‌ها به یکدیگر نزدیک و یک برداشت ایرانی از این دو مفهوم به دست آید.
واژگان کلیدی: قدرت سخت، قدرت نرم، جمهوری اسلامی.

نویسنده: عبدالمهدی مستکین

چکیده

امروزه دیپلماسی رسانه‌ای رایج‌ترین فرم دیپلماسی در عرصه بین‌الملل به شمار می‌آید و هر کشوری که در این عرصه از کارامدی بیشتری برخوردار باشد،  هم در تبیین ظرفیت‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی خویش موفق‌تر است و هم در اقناع‌سازی دیگران از وجاهتی بیشتر در ساختار نظام بین‌الملل برخوردار خواهد بود. بر این اساس در عصر "کوانتنیزه شده" امروزین، رسانه‌ها به واسطه قدرت و توان اقناع‌سازی ساختار روانی انسان‌ها نقشی به مراتب با اهمیت‌تر از ساختار رسمی دستگاه دیپلماسی پیدا کرده‌اند. به عبارت دیگر برد سياست خارجي در جهان معاصر بيش از پيش به ميزان انگاره‌سازي‌هاي رسانه‌اي وابسته شده است. از منظری دیگر باید اذعان نمود که  قدرت نرم در قیاس با قدرت سخت همان‌گونه که "ژوزف نای" نیز اذعان دارد اثری با دوام و ماندگارتر دارد. به قول "آنتونیو گرامشی" اقناع‌سازی با ابتناء بر قدرت نرم، هزینه‌ای اندک ولی فواید فراوان در پی دارد. کشوری که خود را محروم از این ابزار نماید به تدریج قوس نزولش آغاز و انحطاطش با شیبی تندتر طی خواهد شد. بر این اساس، مقالة حاضر پس از تبیین مفهومی دیپلماسی رسانه‌ای و دیپلماسی عمومی به تشریح تفاوت‌ها و وجوه تمایز آنها در محتوا، عنصر زمان، اهداف و اختلافشان از حیث متدلوژی و روش‌های به کار گرفته شده می‌پردازد. سپس کارکردهای دیپلماسی عمومی را در سه زمینه برجسته‌سازی، خلق رویدادهای رسانه‌ای و کارکرد مداخله‌گرایانه مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و سرانجام مدل‌های سه‌گانه تعامل رسانه و دستگاه دیپلماسی را توضیح می‌دهد. در مجموع این مقاله می‌کوشد تا ضمن بررسی وجوه مختلف دیپلماسی رسانه‌ای، تأثیر و کارکرد آن بر پویاسازی محیط سیاست خارجی مورد ارزیابی و مداقه قرار گیرد.
واژگان کلیدی: دیپلماسی رسانه، قدرت نرم، دیپلماسی عمومی، کوانتنیزه شدن علوم اجتماعی.

ابزارهای عملیات روانی غرب علیه جمهوری اسلامی ایران

نویسنده: ژوزف نای
معرفی: امیرهوشنگ طهماسبی‌پور

کتاب قدرت نرم اثر ژوزف نای با عرضة سخنی نو در ادبیات کلاسیک مفهوم قدرت، به سرعت مورد توجه محافل علمی و ارباب سیاست قرار گرفت. این کتاب مشتمل بر یک مقدمه و پنج فصل است. نویسنده با تبیین ماهیت قدرت و ساخت متغیر آن در فصل نخست، و به تدریج و در طی فصل‌های واپسین در پی شناسایی آسیب‌ها و کشف علل ناکامی امریکا به خصوص در طی دوران پس از جنگ سرد بر می‌آید. در واقع، این کتاب گذشته از اینکه مبحثی جدید را در علم سیاست فراسو می‌نهند، اساس آن چاره‌جویی بر اندام بیمار و رو به افول امریکاست.